معماری مقدس، تجسم اصل تناظر میان عالم و آدمی

Authors

حسن بُلخاری قهی

hasan bolkhari ghehi دانشگاه تهران

abstract

الف: بنیاد ایده و عقیده انسانِ سنتّی وحدت است و مبنای اندیشه انسان مدرن تجزیه. در این وحدت تمامی اجزا و ابعاد عالم با هم و به ویژه با انسان مرتبط اند و یا به روایت افلاطون در رساله تیمایوس، عالم و انسان خویش یکدیگرند. از جمله مصادیق این وحدت، بالاخص در تاریخ معماری سنتّی، نسبت میان انسان، جهان، و معبد به عنوان خانه خدا است. ب: در جهان بینی سنتّ محوری که اصل تناظر یا همانندی عالم و آدم (جهان و انسان) بنیادی ترین مفهوم و مبنای آن به شمار می رود، معماری مقدس (معبد یا خانه خدا) جلوه نمادین این نسبت محسوب می شود. مثال بارز این معنا در حکمت هندو و به ویژه در فلسفه ودانتا (که کتابی چون اپانیشادها مظهر آن است) یافت می شود. در حکمت ودانتا مناسک صوری و کاملاً عمل گرای قربانی به یک سیر و سلوک معنوی و درونی تبدیل می شود. در این تحویل به جای قربانی (انسان یا حیوان) نفس سالک قربانی می شود و به جای قربانی کننده (برهمن) سالک، خود در مقام قربانگر قرار می گیرد و نیز به جای معبد که محل انجام قربانی است، کالبد سالک جایگزین می شود و بدین صورت نسبتی میان انسان و معبد ایجاد می شود و مبتنی بر همین نسبت است که در معماری هندو و مسیحی کالبد انسان، ابعاد هندسی معبد را تعیین می کند. از دیگر سو، در تعالیم سنّتی، معبد یا مکان مقدس خود یک عالم صغیر است و از منظر تمامی سنّت گرایان نماد اتم عالم. چنین دیدگاهی از یک سو و تناظر میان ابعاد هندسی کالبد انسان و معبد از دیگر سو، معبد را به عنوان مظهر هندسی و کالبدی اصل تناظر میان انسان و جهان قرار می دهد. این مقاله نسبت میان انسان و جهان در فلسفه و هندسه معماری مقدس را مورد توجه قرار داده و آن را در حکمت اسلامی، و به طور خاص آرای اخوان الصفا، مورد تحلیل قرار خواهد داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تناظر عالم صغیر و عالم کبیر از نگاه حکیم افضل الدین کاشانی

مکانت رفیع و بی‌بدیل انسـان در هـرم هستی و سیـادت و سروری بلامنازع او بر مجموعه‌ی کائنات همواره در کانون توجه مکاتب الاهی و اندیشمندان جوامع مختلف بشری واقع گردیده، به گونه‌ای که به‌رغم جرم و جثّه‌ی صغیرش، از حیث توانمندی‌ها و قابلیّت‌های وجودی، مضاهی عالم کبیر، بلکه روح آن قلمداد شده است. پیشینه‌ی تقریر نظام‌مند نظریه‌ی تناظر عالم صغیر و عالم کبیر در تاریخ فکر و فرهنگ بشری، به فلاسفه‌ی یونان ب...

full text

مقایسه اصل تناظر در داوری داخلی و بین‌المللی

تضمین آگاهی خوانده از دعوای اقامه شده علیه او، اطلاع کامل هر یک از طرفین دعوا در زمان مناسب نسبت به تمام عناصری که به وسیله طرف مقابل به منظور تأثیر بر تصمیم دادگاه ارائه شده یا توسط قاضی راسا استخراج گردیده، بهره‌مندی هر دو طرف از امکان طرح ادعاها، ادله و استدلالات خویش و همچنین، فرصت مناقشه در حضور عناصر ارائه شده به وسیله طرف مقابل، مفاد اصل تناظری بودن دادرسی را تشکیل می دهند. با پیشرفت جوا...

full text

مطالعه تطبیقی اصل تناظر در حقوق ایران و انگلیس

یکی از مهمترین ویژگی های دادرسی عادلانه تضمین حق برابری در مقابل دادگاه است. در این راستا باید پذیرفت که هریک از طرفین دعوا حق دارد از ادله و ادعاهای طرف مقابل مطلع شود، آن ها را مورد مناقشه قرار دهد و همچنین ادعا ها و ادله ی خود را مطرح سازد. این حق هم در حقوق ایران و هم در حقوق انگلستان وجود دارد هرچند در هیچ یک از دو نظام حقوقی تصریح قانونی در مورد آن وجود ندارد. در این مقاله سعی داریم با تط...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
کیمیای هنر

جلد ۲، شماره ۸، صفحات ۱۷-۲۵

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023